Diabetesak gertaera kardiobaskularra izateko arriskua areagotzen du

12.11.2018

• Euskadiko 18 urtetik gorako biztanleen % 10,6k du diabetesa.
• Diabetesa duten 200.000 euskal herritar heldu ingururen artean, % 35-40 diagnostikatu gabe daude.
• 2 motako diabetesa nekez antzeman daiteke gaixotasunaren hasieran, arrisku-faktoreak dituztenek aldizka odoleko glukosa-maila kontrolatzen ez badute: 2 motako diabetesa dutenen % 80 gizenak dira.

Diabetesa gaixotasun “larria da eta etengabe areagotuz doa. Epe luzera, hainbat gaitz eragin dezake: bihotzeko gaitzak, baso- eta nerbio-sistemen narriadura, giltzurruneko gaixotasuna edo itsutasuna eta heriotza goiztiarra ere”. Hala ere, “gizarte-kontzientziazioak ez dio beste gaixotasun arriskutsu batzuei bezain arreta jartzen eta ikusgaitasuna ematen”. Hori dela eta, “lehentasuna du erizainentzat eta sendagileentzat pazienteak diabetesaren arriskuaz jabearaztea. Eta pazientea diabetesa zaindu eta kontrolatzeaz jabetu egin behar da”, adierazi du Marta Villanueva, IMQ Colón zentroko Etengabeko Arretako Familia Medikuntzako espezialistak.

Azaroaren 14an Diabetesaren Munduko Eguna da, eta egun horrek gaixotasun kroniko horren errealitateaz jabearazten gaitu: Europan eta Euskadin gero eta pertsona gehiagok du gaixotasuna; izan ere, Euskadin, 18 urtetik gorako biztanleen % 10,6k du diabetesa. Hortaz, “Euskadiko gaixoen artean (200.000 pertsona) 70.000 ingururi ez zaie oraindik diagnostikatu; hots, gure inguruan diagnostikatu ez zaienen kopurua % 35 eta % 40 artean dabil”, azaldu du familia-medikuak.

1 motako diabetesa duten gaixoen kasuan, sintomak aste batzuen buruan sor daitezke, eta honela agertzen dira: egarria, pixa egiteko gogoa eta jangura areagotzen dira, baita nekea ere, gorputz-adarrak sorgortu, hantu edo mindu, eta pisua galtzen da arrazoi nabarmenik gabe. 2 motako diabetesa, berriz –kasuen % 80-90 dena–, ez du sintomarik hasierako etapetan.

Hori dela eta, “gomendatzeko modukoa da helduek lau urtero analisi klinikoa egitea edo, sintomarik agertzen bada, medikuarengana joatea; baina 2 motako diabetesaren kasuan, gaixotasuna garatu eta urte batzuetara ager daitezke seinaleak”, argitu du IMQ Colón osasun-zentroko adituak.

Hasierako faseetan sintoma gutxi dagoenez, “arrisku-faktoreak dituztenek odoleko glukosa-mailak kontrolatu beharko dituzte aldizka”, azaldu du Marta Villanueva doktoreak. Arrisku-faktoreen artean, hauek dira ohikoenak: “hipertentsio arteriala, obesitatea, kolesterol- eta triglizerido-maila altuak, eta haurdunaldiko diabetesaren aurrekariak edo diabetesaren familiako aurrekariak”. IMQ-

ko adituak gogorarazi du 2 diabetesa dutenen % 80 gizenak direla, “eta datu horrek herritarrei jan-neurria ez zaintzeak osasunari dakarzkion ondorio txarrez ohartarazten die”.

Prediabetesa: jokatzeko unea iritsi da

Glukosa elikagaien bitartez sartzen da gizakion gorputzean eta erregaiak motorretan duen zeregin bera du: energia-iturria izatea. Haatik, gorputzak intsulina ekoizten badu edo intsulina egoki erabiltzeko gai ez bada, diabetesa agertuko da: odoleko glukosa-mailak igo izana bereizgarri duen gaixotasun kronikoa.

“Diabetikoak intsulina gabezia du odolean, eta gabezia horrek odolean glukosa igotzea dakar: egoera normalean 70-100 mg/dl dira baloreak eta diabetesa duen paziente batengan, 125 mg/dl gora. Osasunaren eta gaixotasunaren artean etapa bat dago, prediabetes izenekoa, zeinean odoleko glukosa-mailak 100 eta 125 mg/dl artean dabiltzan”, azaldu du IMQ Colón osasun-zentroko espezialistak.

Datuak berresten direnean, pazienteak tratamendua hasiko beharko du eta bizitza osoan jarraituko, gaixotasunaren larritasun-mailaren arabera. Diabetesa diagnostikatzen zaion pertsona baten lehenengo galdera hauxe da: une horretatik aurrera gaixotasunari aurre egiteko bizitzan zehar zein jokabide izan beharko duen. “Jarraibide orokorrak, behin eta berriz aholkatzen direnak, hauek dira: ariketa fisikoa egitea, pisua kontrolatzea, ordu nahiko lo egitea, erretzeari eta edari alkoholdunak edateari uztea eta jan-neurri orekatua eta osasungarria izatea”.

Diabetesa duen gaixo batek, aurreko jarraibideak betetzeaz gain, “jan-neurrian azukre sinpleak murriztu egingo ditu eta zuntz ugariko elikagaiak hartuko; aldi berean, bere ezaugarrien araberako tratamendu farmakologikoa bete beharko du”.